เทรนรถ EV กำลังมาและหลายคำถามที่คนสนใจรถ EV ต้องนำมาขบคิดก็คือจะรอต่อคิดชาร์จไฟนานไหม จะมีที่ชาร์จไฟพอหรือเปล่า ซึ่งปัจจุบันเราก็ได้เห็นสถานีชาร์จไฟรถ EV แบบ DC ที่สามารถอัดประจุไฟฟ้าได้รวดเร็วภายในเวลาแค่ 15-20 นาทีก็เกือบเต็ม แต่ก็หาไม่ได้ง่าย  ๆ สำหรับสถานีชาร์จไฟแบบเร็วนี้ ทั้งนี้ด้วยหลายปัจจัยอันได้แก่

  • ต้นทุนสถานีชาร์จ: เมื่อเปรียบเทียบกันสถานีชาร์จแบบไฟกระแสสลับหรือ AC ที่ลงทุนเริ่มหลักแสนแต่ถ้าหากเป็นสถานีชาร์จแบบ DC นั้นลงทุนเป็นล้าน
  • ระบบไฟฟ้า: ด้วยกำลังอัดประจุไฟฟ้าของสถานีชาร์จแบบไฟกระแสตรงหรือ DC นั้น ใช้กำลังไฟฟ้าสูงกว่าแบบ AC มาก ต้องมีการขอติดตั้งหม้อแปลงไฟฟ้ากับทางการไฟฟ้าฝ่ายจำหน่ายรวมถึงมิเตอร์สำหรับไฟแรงดันสูง

ดังนั้นจึงมีอีกแนวคิดในการประจุไฟให้กับรถ EV โดยแทนที่จะต่อปลั๊กชาร์จไฟ แต่ไอเดียนี้ใช้การเปลี่ยนแบตเตอรี่มันทั้งลูกซะเลย ซึ่งก็ได้มี Startup ในหลายประเทศทั่วโลกต่างก็นำเสนอไอเดียนี้และเริ่มมีให้บริการบ้างแล้ว

โดยประเทศจีนนั้นเป็นอีกชาติที่เริ่มนำแนวคิดการเปลี่ยนแบตเตอรี่ทดแทนการชาร์จไฟรถ EV(หรือใช้ร่วมกับการชาร์จ) มาให้บริการอย่างจริงจัง ซึ่งปัจจุบันผู้ผลิตรถ EV รายใหญ่ของจีนอย่าง NIO ก็ได้เปิดให้บริการสถานีเปลี่ยนแบตเตอรี่สำหรับรถของตนแล้วกว่า 700 แห่งทั่วประเทศจีน หรือ Geely ก็มีแผนสร้างสถานีเปลี่ยนแบตเตอรี่กว่า 2,500 แห่งภายในปี 2025

และมาวันนี้ CATL ผู้ผลิตแบตเตอรี่รถ EV รายใหญ่ของจีนและของโลกก็ได้ร่วมกับแนวคิดนี้โดยได้เปิดตัวบริการใหม่ที่เรียกว่า EVOGO กับสถานีให้บริการเปลี่ยนแบตเตอรี่แทนการชาร์จไฟให้กับรถ EV ซึ่งสามารถทำงานโดยอัตโนมัติด้วยเครื่องจักรเสร็จได้ภายในเวลาเพียง 1 นาทีเท่านั้น

สำหรับสถานีเปลี่ยนแบตเตอรี่ของ EVOGO นี้มีขนาดเล็กใช้พื้นที่เท่ากับพื้นที่ช่องจอดรถ 3 ช่องเท่านั้นโดยในแต่ละสถานีจะมีแบตเตอรี่ที่พร้อมเปลี่ยนให้กับลูกค้า 48 ลูก ซึ่งจะทำการอัดประจุไฟรอลูกค้าที่มาใช้บริการตลอด 24 ชม. เพื่อให้สามารถรองรับลูกค้าที่เข้ามาเปลี่ยนแบตจำนวนมากในช่วงเวลากลางวัน โดยตัวสถานีสามารถติดตามและบริหารจัดการการให้บริการผ่านระบบ IoT ส่วนลูกค้าก็สามารถสั่งงานเปลี่ยนแบตเตอรี่แพ็คตามที่ต้องการได้ผ่าน Application ใน Smartphone ง่ายเพียงคลิกเดียว

และในการเปลี่ยนแบตเตอรี่นั้นก็ทำโดยเครื่องจักรอัตโนมัติโดยไม่ต้องใช้พนักงานเปลี่ยน เพียงลูกค้าวิ่งรถเข้าไปบนแท่นเปลี่ยน สั่งการผ่าน App ระบบก็จะดำเนินการนำเอาแบตเตอรี่ที่ไฟหมดออกและนำแบตเตอรี่แพ็คใหม่เปลี่ยนเข้าให้เมื่อเสร็จลูกค้าก็สามารถขับรถออกไปได้เลย โดยกระบวนการทั้งหมดนี้ใช้เวลาเพียง 1 นาทีต่อการเปลี่ยนแบตเตอรี่ 1 แพ็ค (เร็วกว่าเติมน้ำมันตามปั๊มปัจจุบันอีก) ซึ่งเมื่อเทียบกับเทคโนโลยี Supercharge ของ Tesla ที่ใช้เวลาชาร์จ 15 นาทีได้ระยะทางวิ่ง 200 กิโลเมตร การเปลี่ยนแบตเตอรี่แพ็คเอาเลยแบบนี้ย่อมดูน่าสนใจกว่าเยอะในมุมมองผู้ใช้รถ EV

โดยชุดแบตเตอรี่ที่ EVOGO จะเปลี่ยนให้ได้นี้เป็นแบตเตอรี่แพ็คมาตราฐาน Choco SEB ที่ผลิตโดย CATL ซึ่งแต่ละแพ็คนั้นประจุไฟได้ 26.5 KWh เพียงพอที่จะวิ่งได้ประมาณ 200 กิโลเมตร

และด้วยการออกแบบเป็นแพ็คแบบมาตราฐานเชื่อมต่อและถอดเปลี่ยนง่ายนี้ทำให้รถ EV ที่ใช้ Platform แบตเตอรี่แพ็ค SEB นี้สามารถปรับเปลี่ยนการใช้งานที่ยืดหยุ่นได้มากขึ้น โดยผู้ซื้อรถสามารถทำการเช่าแบตเตอรี่แพ็คเพิ่มตามความต้องการใช้งาน อย่างเช่น ในกรณีที่ต้องการวิ่งทางไกลก็สามารถเช่าแบตเตอรี่แพ็คเพิ่มเป็น 3 แพ็คซึ่งสามารถเพิ่มระยะการวิ่งเป็น 600 กิโลเมตรและเมื่อกลับมาใช้งานในเมืองที่แต่ละวันไม่ได้วิ่งเป็นระยะทางไกลก็สามารถปรับเอาแบตเตอรี่แพ็คออกให้เหลือแค่แพ็คเดียวเพื่อลดน้ำหนักซึ่งจะช่วยลดการใช้พลังงานได้อีกด้วย (ไม่ต้องวิ่งแบกน้ำหนักแบตเตอรี่ที่ไม่จำเป็น ซึ่งแต่ละแพ็คหนักร่วม 100 กิโลกรัม)

ดังนั้นแล้วในอนาคตรถ EV ที่ใช้แบตเตอรี่แพ็คมาตราฐานนี้ก็ ลูกค้าอาจเพียงซื้อรถเปล่าแล้วค่อยมาเช่าแบตเตอรี่แพ็คเพิ่มลดเอาตามการใช้งานที่ต้องการ ไม่ต้องแบกน้ำหนักเปล่าประโยชน์ ไม่ต้องกังวลเรื่องค่าเปลี่ยนแบตแสนแพงกันอีก

โดยในการเปิดตัวครั้งนี้ EVOGO ก็ได้เปิดตัว 001 รถ EV รุ่นแรกที่จะใช้งานแบตเตอรี่แพ็ค SEB ที่สามารถเปลี่ยนได้ในสถานีของ EVOGO หรือจะจอดชาร์จตามสถานีประจุไฟฟ้าก็ทำได้ ก่อนที่จะทยอยเปิดตัวรุ่นถัดไปในอนาคต

ส่วนตัวสถานี EVOGO นั้นจะเริ่มทยอยเปิดให้บริการโดยเริ่มใน 10 เมืองใหญ่ในจีนก่อน โดยทาง CATL ยังได้ชักชวนผู้สนใจร่วมลงทุนทำสถานีเปลี่ยนแบตเตอรี่ของ EVOGO เพื่อสร้าง ECOsystem ในการส่งเสริมการใช้งานรถยนต์ไฟฟ้าแบบแบตเตอรี่ล้วนในอนาคต

****************************************************************************************************************************

ก็ต้องรอดูกันต่อไปว่าแนวคิดสถานีเปลี่ยนแบตเตอรี่จะสามารถมาเบียดแย่งตลาดสถานีประจุไฟฟ้าแบบชาร์จเร็วได้หรือไม่ ซึ่งถ้าหากผู้ผลิตรถยนต์ไฟฟ้าต่างเห็นดีด้วยกับการใช้แบตเตอรี่แพ็คที่เป็นมาตราฐานสามารถเข้าบริการได้ไม่ว่าสถานีของเจ้าไหนและสามารถเปลี่ยนได้อย่างรวดเร็วกว่าการเติมน้ำมันในปัจจุบันก็เชื่อได้ว่าจะเป็นตัวช่วยเร่งให้ผู้คนหันมาสนใจเปลี่ยนมาใช้รถ EV กันมากขึ้น โดยเฉพาะแนวคิดซื้อรถเปล่าแล้วเช่าแบตเตอรี่แพ็คใส่เพิ่มลดเอาตามความต้องการใช้งาน ทำให้ไม่ต้องกังวลกับค่าเปลี่ยนแบตแสนแพงกันอีกต่อไป

อ้างอิง:

https://interestingengineering.com/worlds-largest-ev-battery-firm-launches-battery-swap-stations

https://www.reuters.com/technology/chinas-catl-launches-battery-swapping-service-brand-evogo-2022-01-18/