A.I. จะมีความคิดสร้างสรรค์ได้มั้ย ? ร่วมหาคำตอบไปพร้อมกันกับโปรเจค Magenta โดยกูเกิล
Magenta
ในช่วงปีที่ผ่านมาเราคงได้ยินคนพูดกันว่า “A.I. หรือปัญญาประดิษฐ์กำลังจะแย่งงานคน” กันอยู่บ่อย ๆ ก็ต้องยอมรับว่ามันไม่ใช่เรื่องเล่น ๆ เลยนะ มีโอกาสเป็นจริงสูงอยู่พอตัวเลย เพราะนับวันพี่คอมพิวเตอร์ก็ยิ่งฉลาดขึ้นเรื่อย ๆ จนเริ่มทำงานทดแทนมนุษย์ได้ในหลาย ๆ งาน เท่านั้นยังไม่พอ พี่แกยังสามารถทำงานได้ต่อเนื่องเครื่องไม่พัง 24 ชั่วโมงต่อวัน ไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย ไม่เมื่อยล้า ไม่ต้องนอน ไม่บ่น ไม่ฟูมฟาย ไม่ใช้อารมณ์ ไม่ต้องกังวลเรื่องดราม่า
คนไม่พอก็ไม่ต้องประกาศรับสมัครงานหาคนให้ลำบาก แค่ก็อปปี้พี่ A.I. ให้มาช่วยทำงานเพิ่มอีกตัวนึงก็พอ มนุษย์ก็เตรียมตกงานกันไปจ้าาาา
อาจจะฟังดูไซไฟราวกับหนังใหญ่ส่งตรงจากฮอลลีวูด แต่จะบอกว่าเรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องมโนจิตคิดไปเองกันแต่อย่างใดนาจา จะเห็นได้จากการขยับของยักษ์ใหญ่ทุกเจ้าโดยเฉพาะตัวเป้งอย่าง กูเกิล ที่ประกาศชัดเจนว่า องค์กรได้ขยับจากการเป็น Mobile First มาเป็น A.I. First เป็นที่เรียบร้อยแล้ว แค่นี้ก็พอจะเดาได้แล้วว่าโลกจะหมุนไปทางไหน
โลกทั้งใบกำลังถูกเปลี่ยนเข้าสู่ยุคใหม่ “ยุคของ A.I.” นั่นเอง
อย่างไรก็ตาม ถึง A.I. จะฉลาดแค่ไหน แต่สิ่งหนึ่งที่คนทั้งวงการเทคโนโลยียังทำไม่ได้สักทีคือ การทำให้ A.I. มี “ความคิดสร้างสรรค์” และมันกลายเป็นโจทย์สำคัญที่คนเก่ง ๆ พยายามจะพิชิตให้ได้ หนึ่งในนั้นก็คือพี่กูเกิลของเราเองนี่แหละที่เข็นเอาโปรเจค Magenta เพื่อเป้าหมายหลักหนึ่งเดียวคือ การทำให้ A.I. สามารถสร้างสรรค์ผลงาน “ศิลปะ” ได้นั่นเอง !
คนเรามีสมองสองซีก A.I. ก็เช่นกัน
เชื่อว่าทุกคนน่าจะทราบอยู่แล้วว่าคนเรามีสมองสองซีก ซีกซ้ายเป็นซีกที่ใช้เหตุผลเป็นหลัก ส่วนซีกขวาจะเป็นเรื่องของอารมณ์ ศิลปะและความคิดสร้างสรรค์
สำหรับ A.I. ที่ถูกพัฒนาขึ้นมาทุกวันนี้ล้วนเป็นความสามารถของสมองซีกซ้ายทั้งสิ้น คือความสามารถในการตัดสินใจโดยใช้เหตุผล ยกตัวอย่างเช่น AlphaGo ที่เพิ่งเอาชนะมนุษย์ซึ่งเป็นมือหนึ่งของโลกไปได้ หรือรถอัตโนมัติที่ขับรถปลอดภัยกว่าคนซะอีก (แต่ยังเก่งไม่พอจะมาขับที่ไทย ของพวกนี้มันต้องใช้ประสบการณ์ อย่ามาดูถูกกัน ๆ)
ในขณะที่สมองซีกซ้ายของ A.I. โตเอา ๆ แต่ถ้าพูดถึงสมองซีกขวานี่ต้องบอกว่ามันแทบไม่มีพัฒนาการเลย ถ้าให้เทียบกับคนก็คงเหมือนคนที่ IQ สูงปรี้ดดดดแต่ไร้ซึ่งอารมณ์ใด ๆ
สังเกตดูว่า A.I. หลาย ๆ ตัวที่เราใช้อยู่ในชีวิตประจำวันล้วนเก่งกาจสามารถมาก แต่มันไม่เคยงอนเราเลย อ่อ อาจจะยกเว้น Siri ไว้ตัวนึง …
โปรเจค Magenta จากกูเกิลจึงถือกำเนิดขึ้นเพื่อพยายามหาวิธีให้ A.I. มีความสามารถทางด้านอาร์ตขึ้นมา โดยเริ่มต้นจากสองสิ่งที่จับต้องได้ง่ายก่อนอย่าง “ดนตรี” และ “งานศิลปะ”
ซึ่งผลของโปรเจคนี้จะเกี่ยวข้องโดยตรงกับคำถามที่คนทั่วโลกต่างสงสัยมานานแล้วว่า “เครื่องจักรสามารถมีอารมณ์และความคิดสร้างสรรค์ได้มั้ย ?”
นั่นสิ มันจะทำได้มั้ย ? สิบปากว่าไม่เท่าตาเห็น มาดูผลงานที่ผ่านมาของ Magenta กันว่า A.I. ทำอะไรกับงานศิลปะได้บ้างแล้ว !
A.I. ก็วาดรูปได้น้าา
เริ่มจากสิ่งที่จับต้องได้ง่ายสุด ๆ อย่างการ “วาดรูป” จ้าา ซึ่งตอนนี้โปรเจค Magenta ก็บันดาลให้ A.I. สามารถวาดรูปได้เรียบร้อยแล้วววว เอ้า ปรบมือออออ
และนี่คือผลงานตัวอย่าง แท่แด๊นนนนน
อะไร คาดหวังว่าผลงานจะเป็นแบบปิกัสโซ่ไรงี้หรอ อย่าเพิ่งดิ มันเพิ่งเริ่มต้นนนน ปิกัสโซ่ก็เริ่มต้นวาดจากรูปง่าย ๆ แบบนี้เหมือนกันแหละ A.I. ก็เลยเริ่มต้นจากจุดนี้เช่นกัน โดยขั้นแรกเค้าโฟกัสที่การ “วาดให้คนดูออกว่ามันคืออะไร” เพราะนั่นคือการบอกได้ว่า A.I. ก็เข้าใจในรูปทรงของสิ่งต่าง ๆ แล้ว
โดยวิธีการใช้งานแบบเบสิค ๆ ของ A.I. ตัวนี้คือ ให้คนวาดรูปอะไรสักอย่างไปก่อน เช่น แมว จากนั้น A.I. ก็จะรับรู้ว่ามันคือรูปแมวนะ และทำการวาดใหม่ให้ทันที ! (แถวบนคือที่คนวาด แถวล่างคือที่ A.I. วาดตอบ)
ถ้าอยากได้หลาย ๆ รูป พี่ A.I. ก็จัดให้ได้ (ภาพในกรอบคือที่คนวาดไป ที่เหลือคือที่ A.I. วาดกลับให้ด้วยลายเส้นต่าง ๆ กันไป)
ไม่ใช่แค่นั้น ถ้าเกิดเราวาดอะไรไปแบบเล็ก ๆ น้อย ๆ มันก็สามารถเดาได้ด้วยว่าน่าจะเป็นภาพอะไร และเติมภาพส่วนที่เหลือให้ได้โดยอัตโนมัติเลย ! (รูปฝั่งซ้ายคือที่คนวาด ที่เหลือด้านบน A.I. วาดเติมให้เองหมดเลย)
เท่มั้ยหละ เริ่มเห็นความเป็นอาร์ตติสท์ในตัวของพี่ A.I. เค้ารึยัง
นี่เป็นแค่จุดเริ่มต้นเท่านั้น แต่ก็ถือว่าเป็นจุดเริ่มต้นที่ยิ่งใหญ่เพราะมันทำให้คนพัฒนาเริ่มเข้าใจว่า A.I. เรียนรู้และเข้าใจศิลปะได้ยังไง ถึงตอนนี้จะวาดเหมือนเด็กสองขวบอยู่ แต่อนาคตอาจจะได้เห็นผลงานภาพวาดระดับชั้นแวนโก๊ะที่สร้างสรรค์โดยปัญญาประดิษฐ์ก็เป็นได้นะ ต้องคอยติดตามดูเลย
เกมวาดภาพ Quick, Draw!
เป็นหนึ่งในผลงานที่ต่อยอดจากความสามารถในการวาดภาพด้านบน แต่คราวนี้ทำออกมาเป็นเกมให้เราวาดภาพตามโจทย์ที่กำหนด เช่น มันบอกให้วาดเฮลิคอปเตอร์
เราก็วาดภาพไป พอรูปร่างเหมือนเฮลิคอปเตอร์มันก็จะรู้ทันที
เป็นอีกหนึ่งผลงานเท่ ๆ แถมสนุกด้วย ใครสนใจอยากลองก็ไปลองเล่นกันได้ที่ Quick, Draw! ซึ่งทุกภาพที่เราวาดไปก็จะทำให้ A.I. ของเกมนี้ฉลาดขึ้นไปเรื่อย ๆ อีกต่างหาก ได้สองต่อเลย ทั้งสนุกทั้งมีประโยชน์ ลองดูกันได้จ้า
A.I. นักวาดภาพเลียนแบบ
อันนี้เป็นผลงานตั้งแต่สองปีที่แล้วแต่ก็ยังว้าวอยู่กับ A.I. ที่สามารถเลียนแบบรูปแบบของภาพวาดและแปลงรูปถ่ายออกมาให้อยู่ในรูปแบบนั้นได้
และนี่คือผลลัพธ์เมื่อเอาภาพถ่ายปัจจุบันให้ A.I. ตัวนี้วาดเลียนแบบสไตล์ของภาพวาดดัง ๆ
เป็นไง ว้าวมั้ย นี่คือภาพที่ A.I. วาดขึ้นมานะนี่
ถึงภาพที่ออกมาจะยังไม่มีเอกลักษณ์ของ A.I. เอง เพราะต้องพึ่งเอกลักษณ์ของภาพต้นฉบับในการวาด แต่ก็ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีเยี่ยมของการจับปัญญาประดิษฐ์มานั่งเรียนวิชาศิลปะ ซึ่งล่าสุดก็เริ่มมีการพัฒนาต่อยอดผลงานชิ้นนี้ให้เจ๋งขึ้นไปอีกขึ้นด้วยการให้ A.I. วาดภาพสไตล์ของหลาย ๆ คนให้อยู่ในภาพเดียวกันได้ คือมีทั้งความปิกัสโซ่และแวนโก๊ะอยู่ในภาพเดียวกันอะไรทำนองนั้น
และถ้าสุดท้าย หากผลงานไปถึงจุดที่ A.I. สามารถหาหนทางในการสร้างเอกลักษณ์ของตัวเองขึ้นมาได้โดยไม่ต้องอิงกับภาพวาดใคร เราก็อาจจะได้เห็นศิลปินเอกสายปัญญาประดิษฐ์ที่คอยบรรเลงภาพเจ๋ง ๆ ออกมาให้มนุษย์ชมกันอย่างต่อเนื่องก็เป็นได้
ซึ่งถ้าถึงตอนนั้นก็ไม่แน่ ปัญญาประดิษฐ์อาจจะสามารถเสพย์งานศิลปะได้ดีพอ ๆ กับมนุษย์แล้วก็ได้ วาดกันเองดูกันเอง ไปสนุกกันเองตรงโน้นเลยนะพี่ A.I.
A.I. Duet ไม่รู้จะเล่นดนตรีกับใคร ก็มาเล่นคู่กับ A.I. สิมา !
ถัดจากการวาดภาพก็มาถึงเรื่องดนตรีกันบ้าง
เชื่อว่าทุกคนถึงแม้จะเคยเล่นดนตรีหรือไม่เคยเล่นก็ตามก็น่าจะเคยเห็นการเล่นคู่ (Duet) กันของนักดนตรีอยู่บ้าง อย่างน้อยก็ในหนัง ซึ่งการเล่นคู่นี้ไม่ใช่แค่การลอกเมโลดี้ของอีกคนมาเล่นตาม แต่ต้องสร้างเมโลดี้ใหม่ให้สอดคล้องกับของอีกคนนึงประหนึ่งคุยโต้ตอบกันด้วยเสียงดนตรี
และ A.I. ก็เรียนรู้ศาสตร์ตรงนี้เรียบร้อยและสามารถเข้าร่วม Duet ร่วมกับมนุษย์ได้แล้วจ้าาาา เพียงเล่นคีย์บอร์ดไปตามฟิลลิ่ง A.I. ก็จะ Duet ตอบกลับมาอย่างไพเราะ ถ้าอยากเห็นว่ามันทำงานยังไง มาดูวีดีโอนี้กัน แนะนำให้ลองดูเลย มันเจ๋งมาก เล่นเนียนจนฟังไม่ออกเลยว่าอันไหนคนเล่น อันไหน A.I. เล่น
ถ้าใครเป็นนักดนตรีแล้วคันไม้คันมืออยากลองเล่นก็ไปกดเล่นกันด้วยตัวเองได้เลยที่เว็บ A.I. Duet จ้า อัดวีดีโอมาฝากกันด้วยก็ดีนะ อยากเห็น ๆ =D
ก็เป็นอีกผลงานนึงที่ทำให้เห็นภาพได้ชัดเจนขึ้นว่า A.I. เริ่มมีความสามารถทางด้านศิลปะแล้วน้าาา แต่ว่ายังต้องการคนเล่นนำอยู่ ไม่ได้สามารถสร้างสรรค์ผลงานขึ้นมาได้เองทั้งหมด แต่อนาคตก็ไม่แน่ หลังจากที่มันเรียนรู้เรื่องดนตรีมากกว่านี้เราอาจจะได้เห็นนักดนตรียอดฮิตเพลงติดบิลบอร์ดแต่ไม่มีตัวตนก็เป็นได้
สร้างเสียงดนตรีเองก็ยังได้นะ
อีกหนึ่งความสามารถที่ปัญญาประดิษฐ์เริ่มทำได้คือ “การสังเคราะห์เสียงดนตรีขึ้นมาเอง” โดยที่ผ่านมามีนักพัฒนาแอบเปิดเสียงเครื่องดนตรีให้ A.I. ฟังอย่างต่อเนื่องจนมันจำได้หมดแล้วว่าเครื่องดนตรีแต่ละชิ้นมีเสียงยังไง ตอนนี้แค่บอกมันว่าอยากได้เสียงเครื่องดนตรีชนิดไหน มันก็จะสร้างเสียงให้ฟังได้แบบสด ๆ เลย
หากใครสนใจลองจิ้มเข้าไปดูในเว็บ NSynth ได้เลย มีเสียงเครื่องดนตรีที่ A.I. เล่นออกมาให้ฟังกันด้วย อาจจะยังแปร่ง ๆ ในช่วงแรก แต่เชื่อสิว่าอีกสักพักมันก็จะเนียนกิ๊กจนฟังไม่ออกว่านี่เป็นเสียงที่ถูกสังเคราะห์ขึ้นมา
นี่ถ้าถึงวันที่ A.I. มันเก่งพอจะแต่งเพลงเพราะ ๆ เองได้ แถมยังสามารถสร้างเสียงดนตรีได้เองอีกแบบนี้ ในอนาคตอุตสาหกรรมด้านดนตรีอาจจะเปลี่ยนไปโดยสิ้นเชิง อยากแต่งเพลงหรอ ? ก็กดปุ่มเดียวแล้วก็ได้เพลงใหม่เลยทันที ส่งให้นักร้องไปร้องได้เลย ไม่ต้องรอให้อกหักเพื่อสร้างฟิลลิ่งในการแต่งเพลงอีกต่อไป
ก็จะเห็นว่าความสามารถด้านศิลปะหลายอย่างของ A.I. ก็ก้าวล้ำเกินไปกว่าความสามารถของมนุษย์แล้ว จะให้มนุษย์มาสร้างเสียงดนตรีก็คงไม่มีทางเป็นไปได้ ต้องปรับตัวและเตรียมตัวรับมือกับความเปลี่ยนแปลงแบบก้าวกระโดดของโลกให้ดี ๆ นะ เดี๋ยวจิหาว่าไม่เตือน
Magenta ยังอีกยาวไกล โปรดติดตามตอนต่อไป
ถึงผลงานที่ออกมาจากโปรเจค Magenta จะดูดีและน่าสนใจมาก แต่ข้อสงสัยในสมองซีกขวาด้านความคิดสร้างสรรค์ของเครื่องจักรก็ยังคงมีอยู่ และทีมเบื้องหลัง Magenta ทั่วโลกก็ยังทำงานกันอย่างต่อเนื่องเพื่อหาคำตอบของข้อสงสัยนี้
ในอีกปีสองปีข้างหน้าเราอาจจะได้รู้คำตอบกันแล้วว่าตกลงเครื่องจักรจะสามารถมีความคิดสร้างสรรค์และมีความสามารถทางด้านศิลปะได้หรือไม่ อย่างไรก็ตาม คำตอบอาจจะเป็นได้ทั้ง “ทำได้” และ “ทำไม่ได้” ก็ได้เพราะโปรเจคนี้สร้างมาเพื่อหาคำตอบของคำถามนี้โดยเฉพาะ ถ้าทำได้ เราก็จะรู้ละว่าทำยังไง แต่ถ้าทำไม่ได้ เราก็จะรู้อีกเช่นกันว่าทำไมทำไม่ได้ ไม่ว่าจะออกทางไหนก็ส่งผลดีต่อความก้าวหน้าของมนุษยชาติทั้งคู่เลย
ไปสำรวจดาวอังคารยังไม่น่าตื่นเต้นเท่านี้เลยเอาจริง ๆ
ก็เอาเป็นว่าคอยติดตามกันดูได้กับโปรเจคนี้ Magenta แอบรู้สึกว่าจากนี้จะมีอะไรเจ๋งมากและเจ๋งมากขึ้นไปอีกโผล่ออกมาให้เล่นกันเรื่อย ๆ ยังไงถ้ามีอะไรใหม่ ๆ เจ๋ง ๆ ออกมาอีกจะแอบหยิบมาเล่าให้ฟังกันเรื่อย ๆ น้า =D
Special Thank: NuuNeoi
