Silicon Valley ของประเทศจีน

เมื่อ 20 ปีก่อนเมืองจงกวนชุน (Zhongguancun) เคยเป็นทุ่งนาและย่านหมู่บ้านขนาดเล็กห่างไกลจากย่านใจกลางเมืองปักกิ่ง (คำว่า ‘cun’ ท้ายชื่อมีความหมายว่าหมู่บ้าน) แต่ปัจจุบันที่นี่ก็เหมือนกับเมืองอื่นๆในประเทศจีน ที่มีการเปลี่ยนแปลงจากอดีตไปอย่างมาก

ทุกวันนี้เมืองจงกวนชุนแทบจะเรียกได้ว่าใกล้เคียงกับการเป็น Silicon Valley ของประเทศจีน ที่นี่เป็นย่านศูนย์การค้าอุปกรณ์อิเลคทรอนิกส์, ศูนย์กลางการวิจัย, ที่ตั้งของบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ และบริษัทเปิดใหม่อีกหลายร้อยบริษัท ทำให้ย่านนี้เต็มไปด้วยตึกมากมายจนไม่เหลือเค้าของทุ่งนาแบบเดิมเลย และนี่คือเหตุผลที่เมืองจงกวนชุนได้เจริญเติบโตจนกลายเป็นเมืองศูนย์รวมทางด้านเทคโนโลยีของจีน:

1) ศูนย์รวมด้านการศึกษา
บริเวณที่ติดกันกับที่นี่เป็นสถานที่ตั้งมหาวิทยาลัยชั้นนำถึง 2 แห่งของจีน นั่นคือ มหาวิทยาลัยปักกิ่งและมหาวิทยาลัยซิงหัว ยิ่งกว่านั้นทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของปักกิ่งยังมีมหาวิทยาลัยอื่นๆอีกนับไม่ถ้วน รวมถึงมหาวิทยาลัยที่เน้นการสอนด้านเทคนิคอย่าง USTB, BIT, BUPT และ Beihang

การเปลี่ยนแปลงจากหมู่บ้านเกษตรกรรมมาเป็นศูนย์รวมเทคโนโลยีมีจุดเริ่มต้นมาจากการวิจัยด้านเทคโนโลยี นอกจากนี้ทางมหาวิทยาลัยต่างๆยังได้รับทุนสนับสนุนจาก Chinese Academy of Sciences and later multinational corporations (MNCs) และนี่คือรายชื่อเหล่าบริษัทที่มาตั้งศูนย์วิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ในกรุงปักกิ่ง Nokia, Ericsson, Motorola, Sony Ericsson, Microsoft, IBM, Sun, Oracle, BEA, Alcatel Lucent, Google. เรียกว่าในอเมริกายังไม่มีที่ไหนที่สามารถรวบรวมบริษัทยักษ์ใหญ่เหล่านี้เอาไว้ในเมืองเดียวกันได้เลย

นอกจากนี้การเป็นศูนย์รวมแหล่งการศึกษาทำให้เมืองจงกวนชุนเกิดเป็นตลาดใหม่ นั่นคือตลาดขายอุปกรณ์อิเลคทรอนิกส์ให้กับนักเรียนและสถาบันการศึกษา

2) Government and Media
ในหลายๆประเทศ ถ้าผู้ประกอบการได้ยินคำว่า “รัฐบาล” ก็คงจะพยายามหลบหลีกทุกวิถีทาง แต่ในประเทศจีน รัฐบาลเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญอย่างที่สุด ไม่ว่าคุณจะมีความจำเป็นหรือไม่มีทางเลือกก็ตาม เพราะว่าอินเตอร์เน็ตเป็นหนึ่งในอุตาหกรรมที่รัฐบาลจีนเกือบจะผูกขาด มีบริษัทผู้ให้บริการอินเตอร์เน็ตเพียงรายเดียวจากไม่กี่เจ้าที่รับบาลจีนไม่ได้เป็นเจ้าของ แต่ถึงกระนั้นรัฐบาลก็ยังมีบทบาทคอยกำกับดูแลอยู่ดี

ในระยะแรกรัฐบาลจะทำสัญญากับบริษัทเปิดใหม่ต่างๆ ให้ความช่วยเหลือด้านพื้นที่สำนักงานใน tech park ไม่ก็ให้ทุนสนับสนุนในงานวิจัยที่รัฐบาลมีส่วนร่วมกับสถาบันต่างๆ โดยรัฐบาลจีนตั้งเป้าว่าจะสร้างให้ปักกิ่งเป็นเมืองหลวงสำหรับโชว์เคสในทุกด้าน ดังนั้นจึงมีเงินทุนสนับสนุนเป็นพิเศษสำหรับด้านเทคโนโลยี

เมื่อบริษัทเติบโตถึงจุดนึงแล้ว คอนเน็คชั่นกับรัฐบาลเป็นปัจจัยสำคัญที่สุดตั้งแต่การจ่ายเงินค่าลิขสิทธิจนไปถึงเรื่องการจัดการคอนเท้นท์ ซึ่งเว็บไซต์คุณอาจจะโดนบล็อกง่ายๆถ้ามีเนื้อหาเกี่ยวกับด้านการเมืองหรือเรื่องเซ็กส์ ถึงตอนนั้นคุณจะโทรหาใครล่ะ? พูดง่ายๆว่าธุรกิจทั้งหมดในประเทศจีนเป็นความสนใจเชิงกลยุทธ์ระดับชาติของรัฐบาลจีน (strategic national interest) แต่บางธุรกิจก็โดนจับตาเป็นพิเศษขึ้นไปอีก โดยเฉพาะบริษัททางด้านสื่อทั้งหมดหรือแม้แต่เว็บไซต์แบบ user-generated content ก็ตาม

3) A Virtuous Cycle
ศูนย์รวมด้านเทคโนโลยีสามารถสร้างโมเมนตั้มให้กับตัวเองได้ ผู้ก่อตั้งบริษัทเปิดใหม่ล้วนมาจาก research centers และบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่ ทำให้เกิดเครือข่ายการให้คำแนะนำ, เงินทุนสนับสนุน และ talented employee เมื่อผู้บริหารลาออกจากองค์กรมาตั้งบริษัทของตัวเอง ซึ่งบริษัทเปิดใหม่นี้มักจะมีขนาดแค่ครึ่งนึงของแผนกเดิมที่เคยทำ และเค้าก็จะดึงลูกน้องครึ่งนึงตามไปทำงานด้วย เครือข่ายพนักงานของบริษัเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ที่มีฐานอยู่ที่ปักกิ่ง อย่าง Baidu, Sohu, และ Sina ได้กลายเป็น “PayPal Mafia” เวอร์ชั่นประเทศจีน

BEYOND BEIJING

Zhongguancun เป็นเมืองนึงในประเทศจีนที่ใกล้เคียงกับ Silicon Valley มากที่สุด ซึ่งแน่นอนว่าเมืองศูนย์รวมเทคโนโลยีแบบนี้กำลังจะกระจายไปยังหัวเมืองอื่นๆในประเทศจีนอีก ยกตัวอย่างเช่น บริษัทอินเตอร์เน็ตยักษ์ใหญ่ของจีน 3 ราย ได้แก่ Baidu, Alibaba และ Tencent มีเพียง Baidu เท่านั้นที่มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ที่กรุงปักกิ่ง

เมืองหางโจวเป็นถิ่นฐานของ Alibaba Group และอาณาจักร e-commerce ของพวกเค้า (Taobao, TMall, Alipay, และ Alibaba.com) ในขณะที่เมืองเพื่อนบ้านอย่าง เซี่ยงไฮ้ก็มีความโดดเด่นด้านเกม, MNCs, และ venture capitalists แม้ว่าเวลาที่พวกเค้าตกลงธุรกิจกัน ส่วนใหญ่ก็จะบินไปตกลงกันที่ปักกิ่งก็ตาม เมืองนี้ยังห่างไกลจากการเป็น tech hubs อยู่มาก และขนาดของบริเวณนี้กก็เป็นที่สองรองจากปักกิ่ง

เซิ่นเจิ้นเป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่ของ  Tencent บริษัทยักษ์ใหญ่ของจีนด้านเกมและสื่อสังคมออนไลน์ เมืองนี้เป็นแหล่งก๊อปปี้ฮาร์ดแวร์เทคโนโลยีของภูมิภาคนี้เลยทีเดียว ที่มี่มีบริษัทผลิตอุปกรณ์และชิ้นส่วนอิเลคทรอนิกส์นับไม่ถ้วน ทำทำการก๊อปปี้, ผสมและจับยำ เพื่อสร้างของเลียนแบบอย่างมือถือ ”Motoloba” หรือแท๊ปเล็ตแอนดรอยด์เวอร์ชั่นระลึกถึงสตีฟ จ๊อปส์ รวมถึงมือถือแอนดรอยด์ที่ราคาไม่ถึง 3,000 บาท

ส่วนเมืองอื่นๆที่พัฒนาเพื่อเป็นฮับทางเทคโนโลยีที่กำลังตามมาก็มี เมืองต้าเหลียน, เมืองเฉิงตู และเมืองซีอันค่ะ

VIA techcrunch